به نقل از «جماران»

آیت الله هاشمی رفسنجانی: پس از فتخ خرمشهر نظر من این بود که گروگانی از عراق داشته باشیم تا بتوانیم حقوق ایران را بگیریم

تاریخ انتشار: ۱۶ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۱۰۴۴۵

پایگاه خبری جماران، محسن عربی: اگر سه قله تاریخی ( آغاز، تداوم و پایان ) را در جریان جنگ عراق و ایران به عنوان مبدا تحولات اساسی در جنگ و سرمنشایی برای آغاز درگیری ها  و کشمکش های سیاسی پس از اتمام جنگ در نظر بگیریم، به جرات میتوانیم بگوییم که مقطع ادامه جنگ از حساسیت های ویژه ای برخوردار است. ناکامی ایران در اولین عملیات برون مرزی خود باعث گردید حساسیت این مقطع چند برابر بشود و عده ای صحبت از این کنند که جنگ باید پس از عملیات بیت المقدس پایان میافت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

البته ناگفته نماند که از نگاه تئوریک، مقطع آغاز جنگ از بقیه مقاطع قابل اهمیت تر است اما به دلیل مسائل خاص و نگاه های سیاسی و بعضا جناحی موضوع تداوم جنگ بسیار حساس شده است.

عملیات بیت المقدس در تاریخ دهم اردیبهشت ماه سال 1361 آغاز و در روز سوم خرداد ماه همان سال با فتح خرمشهر به دست رزمندگان ایرانی به پایان رسید. نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در این عملیات قصد ورود به خاک عراق را داشتند که بنا به دلایل نظامی این امر تحقق نیافت و طرح عبور از مرز به عملیات بعدی یعنی عملیات رمضان موکول شد. در این شرایط سه راهکار اساسی بر روی میز مسئولان وقت برای تصمیم گیری در مورد ادامه وضعیت جنگ پس از فتح خرمشهر وجود داشت که در نهایت استراتژی ادامه جنگ و ورود به خاک عراق اتخاذ شد. ایران در عملیات بیت المقدس توانست شهر استراتژیک خرمشهر را فتح کند و شرایط را برای عراق و صدام حسین دشوار سازد. پس از فتح خرمشهر، جایگاه بین المللی ایران ارتقا یافته بود، روحیه ای سرشار از امید در مردم و رزمندگان ایرانی پدید آمده بود، فروش نفت ارتقا پیدا کرده بود و احتمال پیروزی صدام منتفی شده بود. اما هنوز برخی از شهرهای ایران مثل نفت شهر،سومار، قلاویزان و ... در تصرف نیروهای عراقی بود. در این شرایط سه راهکار اساسی پیش روی مسئولان ایرانی برای ادامه راه وجود داشت.

1. آتش بس – مذاکره

2. توقف – انتظار

3. ادامه جنگ – بدون محدودیت در ورود به خاک عراق 

دو گزینه ابتدایی نتوانست انتظارات مسئولان ایرانی را برای خاتمه دادن به جنگ برآورده کند و آنها پس از مشورت های فراوان تصمیم را بر آن بنا نهادند که گزینه سوم را انتخاب کنند و در عملیات بعدی خود وارد خاک سرزمینی کشور عراق بشوند. لازم به ذکر است نیروهای مسلح ایران تصمیم خود را برای ورود به خاک عراق در مرحله چهارم عملیات بیت المقدس ( آزادسازی خرمشهر ) گرفته بودند که بنا به دلایلی قادر به تحقق آن نشدند. اولین عملیات برون مرزی ایران در جنگ با عراق، در تیر ماه سال 1361 تحت عنوان عملیات رمضان آغاز شد.

در این مجموعه از مصاحبه ها که سالها قبل و جهت یک پایان نامه دانشجویی انجام شد،  قصد داریم تا راهکارهای پیش روی جمهوری اسلامی پس از فتح خرمشهر، نحوه تصمیم¬گیری مسئولین و تصمیم نهایی برای ورود به خاک عراق را بررسی کنیم.

 بررسی این موضوع از آن جهت قابل اهمیت است که در روزهای گذشته اسنادی مبنی بر نظر ایشان در خصوص پایان جنگ پس از فتح خرمشهر منتشر شد. در این دست نوشته تازه که پیام تبریک امام خمینی برای آحاد جامعه است ایشان با اشاره به پایان جنگ به نوعی نظر خود در خصوص ادامه و یا توقف جنگ در بین مسئولین نیز را آشکار می¬کنند.

 

آیت الله هاشمی رفسنجانی رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام، ریاست مجلس شورای اسلامی در سال 1361 را بر عهده داشتند. ایشان همزمان نیز نماینده امام خمینی ( ره ) در شورای عالی دفاع بودند. خاطرات روزانه ایشان برگ مهمی در اسناد انقلاب اسلامی به شمار میرود. به نظر میرسد ایشان طرح  نحوه چگونه پایان دادن به جنگ را در ذهن داشته اند و دو عملیات قبل از عملیات رمضان طرح خود را با امام خمینی ( ره ) در میان گذاشتند. چنانکه در فروردین ماه سال 1361 همزمان با عملیات فتح المبین نظر خود برای عبور از مرز و رسیدن نیروهای به خاک عراق را به اطلاع رهبر وقت جمهوری اسلامی می رسانند. مواردی که به نظر پژوهشگر ابهام برانگیز بود و پاسخی برای آن یافت نشده بود از ایشان پرسیده شد.

پژوهشگر: جناب آقای هاشمی،  به نظر می رسد از زمان خروج ابوالحسن بنی صدر به بعد و حتی قبل از فتح الفتوح های نیروهای ایرانی، تنها کسی که اندیشه ای برای پایان رساندن جنگ داشته است شما بودید. گواه این موضوع خاطرات شما در فروردین ماه سال 1361 و صحبت های شما در دو جلسه شورای عالی دفاع را با امام خمینی است. البته این موضوع بعدها پس از پیروزی در عملیات والفجر هشت و تصرف فاو بیشتر نمایان میشود که جنابعالی چنین طرحی را در ذهن می پروراندید. با قبول این موضوع، اولا چرا شما نتوانستید اندیشه خود را به دیگران هم تعمیم بدهید تا همگی در کشور به این موضوع پی ببرند که جنگ باید روزی به پایان برسد؟ در حقیقت چرا شما تنها بودید؟

سران نظام با جمعی از عقلای مجلس و فرماندهان موافق بودند.

پژوهشگر: آیا با فرض اینکه نیروهای ایرانی می توانستند بخشی از خاک عراق را هم اشغال کنند، مسئولین راضی به پایان جنگ می شدند؟

فکر می کردم بر اساس اظهاراتی که قبل از شروع فرماندهی در جلسات متعدد داشتیم، می توانستیم با ذکر دلایل و منطق نظامی، امام را راضی کنیم. چون بعد از حکم ایشان و قبل از سفر به جبهه که برای خداحافظی خدمت امام رسیده بودم و نظر و هدفم را گفته بودم، امام لبخندی زدند و از سر ملاطفت نگاهی به من کردند و جوایی ندادند. وقتی به جبهه رفتم همان حرف را در جمع فرماندهان جبهه گفتم که بعضی ها استقبال و بعضی ها مخالفت کردند.

پژوهشگر: در مقدمه کتاب پس از بحران ( خاطرات سال 1361 ) فرمودید فشار افکار عمومی برای ادامه جنگ و نپذیرفتن صلح بسیار زیاد بود. سوال بنده آن است که اگر تصمیمی غیر از ادامه جنگ در کشور گرفته میشد،  با توجه به افکار عمومی چه اتفاق خاصی در کشور رخ میداد؟

فقط امام می توانستند افکار عمومی را اصلاح کنند و مطمئنا هر چه امام(ره) میگفتند، چون مردم به رهبری اش اعتماد داشتند، قبول می کردند.

پژوهشگر: آیا با تجربه سال 1393، باز هم نظر آیت الله هاشمی در سال 1361 ادامه دادن جنگ پس از فتح خرمشهر بود؟

نظر من در آن مقطع این بود که گروگانی از عراق داشته باشیم تا با اتکای به  آن بتوانیم حقوق ایران را بگیریم.

منبع: جماران

کلیدواژه: زلزله ترکیه و سوریه آیت الله هاشمی رفسنجانی جامعه مجمع تشخیص مصلحت نظام نفت هاشمی رفسنجانی زلزله ترکیه و سوریه عملیات بیت المقدس پس از فتح خرمشهر ورود به خاک عراق خاک عراق امام خمینی ماه سال 1361 ادامه جنگ

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۱۰۴۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

علل موفقیت در فتح خرمشهر از زبان سرهنگ عراقی + ویدیو

یکی از فرماندهان ارتش بعث عراق با اشاره به شوکه شدن عراق از استراتژی که توسط فرماندهان نظامی ایران با محوریت فرمانده سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس برای فتح خرمشهر و پس زدن بعثی‌ها از جنوب ایران در عملیات بیت المقدس در پیش گرفت، نسبت به ابعاد این استراتژی و تاثیر آن در رقم خوردن این فتح بزرگ سخن به میان آورد.   به گزارش «تابناک»؛ عملیات بیت‌المقدس، یکی از بزرگ‌ترین رویداد‌های نظامی تاریخ ایران و یکی از بزرگ‌ترین نبرد‌های تاریخ دفاع مقدس محسوب می‌شود. ۱۳۰ هزار رزمنده ایرانی در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد دهم اردیبهشت ۱۳۶۱ در محور اهواز، خرمشهر و دشت آزادگان با هدف آزادی بخش وسیعی از جنوب ایران و تمرکز عمده بر بازپس گیری خرمشهر، عملیاتی را آغاز کردند که سه هفته به طول انجامید و این روز‌ها مصادف با آخرین روز‌های این عملیات غرورآفرین است.


پس از پیشروی سریع رزمندگان ایران، نیروهای عراقی که شوکه شده بودند، مجبور به عقب نشینی از خرمشهر شدند تا در قالب عملیات دفاعی تلاش کنند دست کم مناطق اشغالی کمتری را از دست بدهند یا مواضعی را پس بگیرند. در اول خرداد ۱۳۶۱ ارتش عراق پاتک بزرگی را برای پس زدن نیروهای ایرانی شروع نمود. با وجود گستردگی این پاتک، نیروهای ایرانی توانستند در مقابل آن مقاومت کنند و سرانجام در سوم خرداد ۱۳۶۱ نیروهای ایرانی خرمشهر را که در روزهای ابتدای جنگ به اشغال ارتش عراق درآمده بود را آزاد نمودند. در هنگام شکست نیروهای عراقی بیش از ۱۹۰۰۰ سرباز عراقی به اسارت نیروهای ایرانی در آمدند. ایرانی‌ها همچنین مقادیر قابل توجهی مهمات و ادوات رزمی را به غنیمت گرقتند.   این عملیات به قدری بزرگ بود که پس از سال‌ها هنوز ناگفته‌های بسیاری برای آن وجود دارد تا جایی که بسیاری از فرماندهان عراقی نیز در این باره سخن گفته و مقاله‌ها نوشته‌اند که از زوایای مختلف به این موضوع پرداختند. همچنین علل مختلفی برای پیروزی ایران بیان کرده‌اند که یکی از مهم ترینش استراتژی طراحی شده توسط فرماندهان نظامی ایران با محوریت محسن رضایی، فرمانده سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس که عراقی‌‌‌ها را شوکه کرده بود و یکی از مهم ترین دلایل این فتح بیان شده است.  

سرهنگ ستاد فکری حسین از فرماندهان نظامی عراق در زمان دفاع مقدس علل این موفقیت را برشمرده و در ابتدا و مهم ترین عامل را راهبرد نظامی نظامی ایران تلقی کرده که با ابتکار عمل فرماندهی سپاه در دوران دفاع مقدس طراحی و به همت فرماندهان دلاور و رزمندگان سلحشور ایران به اجرا درآمد.   آنچه در ادامه می‌خوانید علل این پیروزی از منظر «سرهنگ ستاد فکری حسین» از فرماندهان عراقی است: در ادبیات و عرف نظامی اصولی وجود دارد که تمام ارتش‌ها به عنوان شیوه‌ها و اسلوب رزم به آن‌ها تکیه می‌کنند. من در اثنای عملیات خرمشهر به عواملی برخوردم که تا حدودی در آزادسازی آن شهر سهیم بودند. این عوامل و عناصر در هر نبردی پایه و اصول هستند.

نیروهای اسلامی با به‌کارگیری آن عوامل توانستند دنیا را غافلگیر کنند و معادله جنگ را به نفع خود تغییر دهند، زیرا نبرد خرمشهر، یکی از بزرگ‌ترین نبرد‌ها در تاریخ معاصر است؛ این عملیات پشت صدام را شکست. بعد از آزادسازی خرمشهر ما تظاهر به توانمندی و پیروزی می‌کردیم، اما واقعیت اینکه پیروزی در خرمشهر و در شب آزادسازی آن به دست نیروهای اسلامی رقم خورد. منظور پیروزی در همه نبردهاست.

اما نیروهای اسلامی چگونه موفق شدند خرمشهر را آزاد سازند؟

به نظر ما عوامل مهمی وجود دارد که نیروهای اسلامی هنگام آماده شدن برای عملیات آن را در نظر گرفتند. این عوامل در موارد زیر نمایان است؛

۱ـ در عملیات پیشروی به سوی خرمشهر از عنصر غافلگیری به شکل مناسب استفاده شد. فرماندهی ما تصور می‌کرد که نیروهای اسلامی از سمت شهر پیشروی (حمله) خواهند کرد؛ اما نیروهای اسلامی پس از آنکه اقدام به کاهش سطح آب کردند، از طریق منطقه طاهری پیشروی و به این ترتیب، ما را غافلگیر کردند. این عملیات در حالی انجام شد که نیروهای ما از آن اطلاعی نداشتند.

۲ـ نیروهای اسلامی در استتار منطقه عبور موفق بودند؛ همچنین آن‌ها در عملیات احداث پل‌ها، مخفیانه و در سطحی وسیع موفق بودند.

۳ـ عملیات عبور دقیق و خارج از برد توپخانه‌ها و خمپاره‌ها انجام گرفت. این واقعیت نشان می‌دهد که نیرو‌ها با انضباط و مطیع فرماندهانشان بوده‌اند.

۴ـ نیروهای اسلامی پس از عبور به خاطر برخورداری از روحیه بالا، موفق شدند لایه دفاعی خط اول را پشت سر بگذارند و جاده خرمشهر ـ اهواز را تصرف کنند.

۵ـ نیروهای اسلامی هنگام پیشروی همه توان خود را متمرکز بر یک محور نکردند، بلکه در یک زمان از محورهای مختلفی استفاده کردند.

آن‌ها با رخنه در شمال خرمشهر در وضعیت بسیار مناسبی قرار گرفتند و موفق شدند آن رخنه را توسعه بدهند و به سوی مرکز شهر پیشروی کنند.

۶ـ نیروهای ما پس از آنکه از مرکز شهر بیرون رانده شدند، در خارج از شهر موضع گرفتند. این شرایط موجب شد، نیروهای ما بدون غذا، مهمات و سوخت بمانند. از این روی، در وضعیت مصیبت باری قرار گرفتند. البته این شرایط در پی عقب‌نشینی نیروهای ما از مواضع اصلی پیش آمد. نیروهای اسلامی هم از این موقعیت به نفع خود استفاده کردند و نیروهای عراقی را در محاصره کامل خود درآوردند، به نحوی که دیگر هیچ راهی برای آن‌ها نمانده بود؛ یا باید تسلیم می‌شدند یا مرگی سخت در انتظار آن‌ها بود.

در سایه این عوامل خرمشهر به دست نیروهای اسلامی آزاد شد. این افکار و نظریه‌ها محصول بررسی و تحقیق نبرد خرمشهر از ابتدا تا پایان آن به طور اختصاصی است. حق در صورتی که در پی آن طالبانی باشد از بین نمی‌رود.

فیلمی که در ادامه می‌بینید، گزارشی تصویری از عملیات آزادسازی خرمشهر و اتفاقات آن دوره است.   تعداد بازدید : 9811 کد ویدیو دانلود فیلم اصلی کیفیت 480 کیفیت 284